Jaki element w prowadzeniu działalności gospodarczej jest Pana zdaniem najbardziej istotny?

Podstawą sukcesu nowoczesnej firmy jest kompetentny personel. W praktyce gospodarczej i potocznym rozumieniu pojęć i terminologii bardzo często i nieprawidłowo używane są zamiennie terminy wykształcenie, kwalifikacje, kompetencje. Kompetencje, niezbyt szczęśliwie, utożsamiane są bardzo często z kwalifikacjami i definiowane jako zdolność do zadowalającego wykonywania czynności wymaganych w danym zawodzie. Wydaje się jednak, że jest to duże uproszczenie, nie odzwierciedlające w pełni pojęcia kompetencje. Trafną ilustracją, czym jest i od czego zależy kompetencja, stanowi tzw. model góry lodowej. Wiedza, umiejętności, doświadczenie czyli to co widać, stanowi wierzchołek wystający z wody. Ukryte są natomiast takie elementy jak wizerunek własny, cechy osobowościowe, rola społeczna wreszcie motywy – trudno dostrzegalne czynniki, które w połączeniu z wcześniej wymienionymi składają się na to, czy pracownik ma opinię kompetentnego. Marzeniem wszystkich szefów jest posiadanie jak największej liczby kompetentnych pracowników. Kompetentny personel to wysoka jakość pracy i minimalizacja zagrożeń.

A jakiego typu zagrożenia występują w obszarze chłodnictwa i klimatyzacji?

Powszechne stosowanie urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła w szeregu dziedzin życia, od przemysłu poczynając, poprzez działalność handlową i usługową, a na gospodarstwach domowych kończąc, wiąże się z różnymi zagrożeniami typowymi dla obsługi i eksploatacji urządzeń i instalacji, ale także zagrożeniami dla środowiska naturalnego. Zagrożenia te wiążą się głównie z właściwościami fizycznymi i chemicznymi czynników ziębniczych, w tym fluorowanych gazów cieplarnianych (F-gazy) i substancji zubożających warstwę ozonową (SZWO) oraz eksploatacją urządzeń i instalacji. Czynniki ziębnicze, ich mieszaniny i związki z olejami, wodą lub innymi materiałami obecnymi w instalacji ziębniczej oddziałują fizycznie i / lub chemicznie od wewnątrz na materiały, z których wykonane są zamykające je w obiegu elementy. Czynniki te charakteryzują się niebezpiecznymi właściwościami i po wydostaniu się z instalacji ziębniczej do otoczenia, mogą zagrozić osobom, mieniu i środowisku naturalnemu zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio przez długotrwałe oddziaływanie globalne. Do potencjalnych zagrożeń powstających w następstwie ulatniania się czynników ziębniczych do otoczenia zaliczyć można na przykład: pożar, eksplozję, działanie toksyczne, uduszenie z braku tlenu, a także degradację warstwy ozonowej otaczającej Ziemię i efekt cieplarniany. Skaleczenia, uszkodzenia słuchu wskutek nadmiernego hałasu czy też uszkodzenia wskutek drgań mogą również mieć miejsce, na skutek właściwości maszyn i nieumiejętności ich eksploatacji przez personel. Taki stan rzeczy wymaga, aby osoby zajmujące się projektowaniem, konstruowaniem, produkcją, montażem i instalowaniem, eksploatacją, konserwacją i remontami oraz wycofywaniem z eksploatacji urządzeń i instalacji ziębniczych posiadały odpowiednie kwalifikacje gwarantujące, że wykonywane przez nie czynności w tym zakresie i realizacja wymaganych zadań wiązać się będzie ze świadomym przestrzeganiem wszystkich wymagań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobom i mieniu oraz szeroko pojętej ochronie środowiska naturalnego, uwzględniającej m. in. oszczędność zasobów energetycznych. Posiadanie takich kwalifikacji oznacza, że dana osoba jest w określonym zakresie kompetentna i co za tym idzie uprawniona do wykonywania określonych zadań.

Jak sprawdzać, mierzyć czy oceniać poziom posiadanych przez personel kompetencji?

Najprostszym sposobem jest potwierdzanie kompetencji przez niezależną jednostkę poprzez przeprowadzenie certyfikacji i wystawienie stosownego dokumentu – certyfikatu. COCH w Krakowie posiada w swojej strukturze akredytowaną jednostkę certyfikującą osoby działającą zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17024 „Ocena zgodności. Ogólne wymagania dotyczące jednostek certyfikujących osoby” i jako akredytowana jednostka certyfikująca (Akredytacja PCA) prowadzi certyfikację kom­petencji specjalistów w obszarze chłodnictwa, klimatyzacji i pomp ciepła w zakresie określonym normą PN-EN 13313 „Instalacje ziębnicze i pompy ciepła. Kompetencje personelu”. Zgodnie z przyjętym programem certyfikacji i wymaganiami normy wydaje certyfikaty dla czterech poziomów kompetencji:

• Poziom podstawowy BA (Basic Appreciation) – poziom wiedzy i doświadczenia wymagany do omawiania głównych elementów umiejętności z innymi.
  Zakres czynności: sprawdzanie szczelności, usuwanie czynnika ziębniczego oraz czynności w zakresie zadań wskazanych w normie PN-EN 13313:2011 – zał. A.
• Poziom podwyższony WK (Working Knowledge) – poziom wiedzy i doświadczenia wymagany do bezpośredniego udziału w decyzjach i czynnościach.
  Zakres czynności: sprawdzanie szczelności, usuwanie czynnika ziębniczego, uruchomienie, przegląd eksploatacyjny, eksploatacja, wstrzymanie eksploatacji oraz czynności w zakresie zadań wskazanych w normie PN-EN 13313:2011 – zał. A. i zał. B (instalacje elektryczne).
• Poziom wysoki FO (Fully Operational) – poziom wiedzy i doświadczenia wymagany do osobistego wykonywania większości czynności.
  Zakres czynności: sprawdzanie szczelności, uruchomienie, przegląd eksploatacyjny, eksploatacja, wstrzymanie eksploatacji, montaż, prefabrykacja, odbiór, konserwacja ogólna, konserwacja obiegu, demontaż, usuwanie czynnika ziębniczego oraz czynności w zakresie zadań wskazanych w normie PN-EN 13313:2011 – zał. A. i zał. B (instalacje elektryczne).
• Poziom specjalistyczny LE (Leading Edge) – poziom wiedzy i doświadczenia wymagany do znaczącego rozwijania obszaru umiejętności.
  Zakres czynności: projektowanie oraz czynności w zakresie zadań wskazanych w normie PN-EN 13313:2011 – zał. A.

Analiza wymagań normy PN-EN 13313 wskazuje jednoznacznie, że wymagania te są znacznie szersze, obejmujące praktycznie cały zakres prowadzonej działalności w obszarze chłodnictwa, klimatyzacji i pomp ciepła niż np. wymagane do niedawna przepisami prawa świadectwa kwalifikacji czy obecnie certyfikaty f-gazowe. Uzyskane certyfikaty kompetencji na zgodność z wymaganiami w/w normy potwierdzają więc posiadanie przez osobę kompetencji na znacznie wyższym poziomie. Szkoda, że ustawodawcy UE nie skorzystali z zapisów normy PN-EN 13313 przy ustanawianiu np. przepisów dotyczących potwierdzania kompetencji z zakresie f-gazów i SZWO.

Co daje akredytacja jednostki certyfikującej?

Akredytacja to zapewnienie prowadzenia działalności certyfikacyjnej przez podmioty (jednostki certyfikujące) zgodnie z wymaganiami przepisów prawnych i dokumentów normatywnych, stały nadzór nad jednostkami certyfikującymi, stymulacja podnoszenia poziomu kompetencji i jakości w prowadzonej przez te jednostki działalności. Akredytacja zapewnia:

• Wysoki poziom jakości świadczonych usług certyfikacyjnych
• Bezstronność – już na poziomie jednostki certyfikującej (konieczność zapewnienia udziału wszystkich zainteresowanych stron w realizacji polityki jednostki), zbędne powoływanie do tego celu „centralnych” zespołów ekspertów.
• Niezależność – gwarantowana na poziomie jednostki certyfikującej, potwierdzana w sposób stały i nadzorowany podczas auditów kontrolnych w ramach nadzoru nad certyfikatem akredytacji jednostki certyfikującej.
• Dostępność – dla wszystkich zainteresowanych.

Nadzór nad jednostkami certyfikującymi – stały nadzór prowadzony przez podmiot akredytujący w ramach certyfikatu akredytacji, eliminacja możliwości odstępstw od przyjętych procedur czy patologii.

Nadzór nad wydanymi certyfikatami – stały i efektywny(określona liczba certyfikatów wydanych przez daną jednostkę) nadzór akredytowanej jednostki certyfikującej nad wydanymi certyfikatami.

Tak więc certyfikat kompetencji wydany przez akredytowaną jednostkę certyfikującą daje gwarancję rzetelnego potwierdzenia poziomu kompetencji i wzmacnia wiarygodność działalności osoby – posiadacza certyfikatu.