Jaki element w prowadzeniu działalności gospodarczej jest Pana zdaniem najbardziej istotny?
Podstawą sukcesu nowoczesnej firmy jest kompetentny personel. W praktyce gospodarczej i potocznym rozumieniu pojęć i terminologii bardzo często i nieprawidłowo używane są zamiennie terminy wykształcenie, kwalifikacje, kompetencje. Kompetencje, niezbyt szczęśliwie, utożsamiane są bardzo często z kwalifikacjami i definiowane jako zdolność do zadowalającego wykonywania czynności wymaganych w danym zawodzie. Wydaje się jednak, że jest to duże uproszczenie, nie odzwierciedlające w pełni pojęcia kompetencje. Trafną ilustracją, czym jest i od czego zależy kompetencja, stanowi tzw. model góry lodowej. Wiedza, umiejętności, doświadczenie czyli to co widać, stanowi wierzchołek wystający z wody. Ukryte są natomiast takie elementy jak wizerunek własny, cechy osobowościowe, rola społeczna wreszcie motywy – trudno dostrzegalne czynniki, które w połączeniu z wcześniej wymienionymi składają się na to, czy pracownik ma opinię kompetentnego. Marzeniem wszystkich szefów jest posiadanie jak największej liczby kompetentnych pracowników. Kompetentny personel to wysoka jakość pracy i minimalizacja zagrożeń.
A jakiego typu zagrożenia występują w obszarze chłodnictwa i klimatyzacji?
Powszechne stosowanie urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła w szeregu dziedzin życia, od przemysłu poczynając, poprzez działalność handlową i usługową, a na gospodarstwach domowych kończąc, wiąże się z różnymi zagrożeniami typowymi dla obsługi i eksploatacji urządzeń i instalacji, ale także zagrożeniami dla środowiska naturalnego. Zagrożenia te wiążą się głównie z właściwościami fizycznymi i chemicznymi czynników ziębniczych, w tym fluorowanych gazów cieplarnianych (F-gazy) i substancji zubożających warstwę ozonową (SZWO) oraz eksploatacją urządzeń i instalacji. Czynniki ziębnicze, ich mieszaniny i związki z olejami, wodą lub innymi materiałami obecnymi w instalacji ziębniczej oddziałują fizycznie i / lub chemicznie od wewnątrz na materiały, z których wykonane są zamykające je w obiegu elementy. Czynniki te charakteryzują się niebezpiecznymi właściwościami i po wydostaniu się z instalacji ziębniczej do otoczenia, mogą zagrozić osobom, mieniu i środowisku naturalnemu zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio przez długotrwałe oddziaływanie globalne. Do potencjalnych zagrożeń powstających w następstwie ulatniania się czynników ziębniczych do otoczenia zaliczyć można na przykład: pożar, eksplozję, działanie toksyczne, uduszenie z braku tlenu, a także degradację warstwy ozonowej otaczającej Ziemię i efekt cieplarniany. Skaleczenia, uszkodzenia słuchu wskutek nadmiernego hałasu czy też uszkodzenia wskutek drgań mogą również mieć miejsce, na skutek właściwości maszyn i nieumiejętności ich eksploatacji przez personel. Taki stan rzeczy wymaga, aby osoby zajmujące się projektowaniem, konstruowaniem, produkcją, montażem i instalowaniem, eksploatacją, konserwacją i remontami oraz wycofywaniem z eksploatacji urządzeń i instalacji ziębniczych posiadały odpowiednie kwalifikacje gwarantujące, że wykonywane przez nie czynności w tym zakresie i realizacja wymaganych zadań wiązać się będzie ze świadomym przestrzeganiem wszystkich wymagań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobom i mieniu oraz szeroko pojętej ochronie środowiska naturalnego, uwzględniającej m. in. oszczędność zasobów energetycznych. Posiadanie takich kwalifikacji oznacza, że dana osoba jest w określonym zakresie kompetentna i co za tym idzie uprawniona do wykonywania określonych zadań.
Jednostka certyfikująca osoby prowadzi działalność zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17024 i posiada akredytację Polskiego Centrum Akredytacji (akredytacja PCA nr AC 056), sygnatariusza EA MLA
Jak sprawdzać, mierzyć czy oceniać poziom posiadanych przez personel kompetencji?
Najprostszym sposobem jest potwierdzanie kompetencji przez niezależną jednostkę poprzez przeprowadzenie certyfikacji i wystawienie stosownego dokumentu – certyfikatu. COCH w Krakowie posiada w swojej strukturze akredytowaną jednostkę certyfikującą osoby działającą zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17024 „Ocena zgodności. Ogólne wymagania dotyczące jednostek certyfikujących osoby” i jako akredytowana jednostka certyfikująca (Akredytacja PCA) prowadzi certyfikację kompetencji specjalistów w obszarze chłodnictwa, klimatyzacji i pomp ciepła w zakresie określonym normą PN-EN 13313 „Instalacje ziębnicze i pompy ciepła. Kompetencje personelu”. Zgodnie z przyjętym programem certyfikacji i wymaganiami normy wydaje certyfikaty dla czterech poziomów kompetencji:
- Poziom podstawowy BA (Basic Appreciation) – poziom wiedzy i doświadczenia wymagany do omawiania głównych elementów umiejętności z innymi.
Zakres czynności: sprawdzanie szczelności, usuwanie czynnika ziębniczego oraz czynności w zakresie zadań wskazanych w normie PN-EN 13313:2011 – zał. A. - Poziom podwyższony WK (Working Knowledge) – poziom wiedzy i doświadczenia wymagany do bezpośredniego udziału w decyzjach i czynnościach.
Zakres czynności: sprawdzanie szczelności, usuwanie czynnika ziębniczego, uruchomienie, przegląd eksploatacyjny, eksploatacja, wstrzymanie eksploatacji oraz czynności w zakresie zadań wskazanych w normie PN-EN 13313:2011 – zał. A. i zał. B (instalacje elektryczne). - Poziom wysoki FO (Fully Operational) – poziom wiedzy i doświadczenia wymagany do osobistego wykonywania większości czynności.
Zakres czynności: sprawdzanie szczelności, uruchomienie, przegląd eksploatacyjny, eksploatacja, wstrzymanie eksploatacji, montaż, prefabrykacja, odbiór, konserwacja ogólna, konserwacja obiegu, demontaż, usuwanie czynnika ziębniczego oraz czynności w zakresie zadań wskazanych w normie PN-EN 13313:2011 – zał. A. i zał. B (instalacje elektryczne). - Poziom specjalistyczny LE (Leading Edge) – poziom wiedzy i doświadczenia wymagany do znaczącego rozwijania obszaru umiejętności.
Zakres czynności: projektowanie oraz czynności w zakresie zadań wskazanych w normie PN-EN 13313:2011 – zał. A.
Analiza wymagań normy PN-EN 13313 wskazuje jednoznacznie, że wymagania te są znacznie szersze, obejmujące praktycznie cały zakres prowadzonej działalności w obszarze chłodnictwa, klimatyzacji i pomp ciepła niż np. wymagane do niedawna przepisami prawa świadectwa kwalifikacji czy obecnie certyfikaty f-gazowe. Uzyskane certyfikaty kompetencji na zgodność z wymaganiami w/w normy potwierdzają więc posiadanie przez osobę kompetencji na znacznie wyższym poziomie. Szkoda, że ustawodawcy UE nie skorzystali z zapisów normy PN-EN 13313 przy ustanawianiu np. przepisów dotyczących potwierdzania kompetencji z zakresie f-gazów i SZWO.
Co daje akredytacja jednostki certyfikującej?
Akredytacja to zapewnienie prowadzenia działalności certyfikacyjnej przez podmioty (jednostki certyfikujące) zgodnie z wymaganiami przepisów prawnych i dokumentów normatywnych, stały nadzór nad jednostkami certyfikującymi, stymulacja podnoszenia poziomu kompetencji i jakości w prowadzonej przez te jednostki działalności. Akredytacja zapewnia:
- Wysoki poziom jakości świadczonych usług certyfikacyjnych
- Bezstronność – już na poziomie jednostki certyfikującej (konieczność zapewnienia udziału wszystkich zainteresowanych stron w realizacji polityki jednostki), zbędne powoływanie do tego celu „centralnych” zespołów ekspertów.
- Niezależność – gwarantowana na poziomie jednostki certyfikującej, potwierdzana w sposób stały i nadzorowany podczas auditów kontrolnych w ramach nadzoru nad certyfikatem akredytacji jednostki certyfikującej.
- Dostępność – dla wszystkich zainteresowanych.
Nadzór nad jednostkami certyfikującymi – stały nadzór prowadzony przez podmiot akredytujący w ramach certyfikatu akredytacji, eliminacja możliwości odstępstw od przyjętych procedur czy patologii.
Nadzór nad wydanymi certyfikatami – stały i efektywny(określona liczba certyfikatów wydanych przez daną jednostkę) nadzór akredytowanej jednostki certyfikującej nad wydanymi certyfikatami.
Tak więc certyfikat kompetencji wydany przez akredytowaną jednostkę certyfikującą daje gwarancję rzetelnego potwierdzenia poziomu kompetencji i wzmacnia wiarygodność działalności osoby – posiadacza certyfikatu.
